عندالاستطاعه شدن مهریه یعنی حمایت بیش از مردان
به گزارش علم عدل، یک وکیل پایه یک دادگستری اظهار داشت: طرح مطالبی در رابطه با «عندالاستطاعه شدن مهریه» به جای این که بتواند در افزایش آمار ازدواج موثر واقع شود، به کاهش گرایش افراد در تصمیم به ازدواج منجر خواهد شد و در حقیقت این قبیل اقدامات مسکن وار و موقت هستند و فراموش نکنیم که از خصوصیات قانون این است که جامع، مانع و آینده نگر باشد اما چنین طرح هایی جامعیت لازم را ندارند که بخواهند به قانون تبدیل شوند.
فرزانه فراهانی: بحث مهریه و نوع پرداخت آن به زوجه، از مباحث پرچالشی است که بالاتر از هزاران پرونده در محاکم قضایی و حقوقی را در کشور ما به خود مختص کرده است و زنان و مردان هر یک نگاه متفاوتی به آن دارند؛ عده ای مهریه را بعنوان پشتوانه ای برای زن تلقی می کنند و عده ای هم باور دارند در تعیین نوع و میزان مهریه زنان باوجود تورم اقتصادی امروز در جامعه باید بیشتر به وضعیت مالی مرد و توانایی وی در پرداخت مهریه هم توجه کرد.
با وجود پرچالش بودن و فراگیری بالای مسئله مهریه، هنوز دستگاههای مسئول نتوانسته اند قانونی جامع و کامل که هم حق و حقوق زن و هم شرایط مرد در پرداخت مهریه را مدنظر قرار بدهد به تصویب نرسیده و این مبحث بازهم دردسرساز است.
حمیدرضا آقابابائیان، وکیل پایه یک دادگستری، در خصوص پیشنهاد یکی از مراجع تقلید به شورای فقهی درباره ی ارسال لایحه و تصویب قانونی در مجلس برای ثبت عندالاستطاعه مهریه در عقدنامه ها، به خبرآنلاین می گوید: این که تلاش نماییم زندان ها از زندانیان محکوم به پرداخت مهریه خالی شود کار خوبی است اما تالی فاسد طرح هایی چون تغییر مهریه از عندالمطالبه به عندالاستطاعه این است که کشور را با یک بحران پیرسالی و پیشگیری از ازدواج، سخت کردن و پیشگیری از ازدواج روبرو می نماییم.
این وکیل دادگستری ادامه می دهد: می خواهند کاری کنند که بطورمثال اگر کسی خواست مهریه بدهد، عندالاستطاعه پرداخت کند و بطورمثال یک مورد دادخواست مهریه را از محاکم حذف نمایند اما ۱۰ مورد دیگر به محاکم اضافه می شود؛ چون در صورت تصمیم زنان به دریافت مهریه باید با مراجعه به محاکم اثبات کنند که همسرشان متمکن است و استطاعت دارد و خب باید دادخواست بدهند؛ پس از آن باید به دادگاه خانواده بروند و دلیل و مدرک خودرا به دادگاه ارایه بدهند تا بعد از آن دادگاه استطاعت مالی مرد را ثابت یا رد کند و پس از رای دادگاه، مرد دادخواست اعسار (ناتوانی) بدهد و بعد از آن دادخواست تقسیط مهریه بدهد و در نهایت پرونده های بیشتری درباره ی مهریه ایجاد می شود چون دشواری اثبات توانایی مالی مرد را زیاد می کند.
در ادامه مشروح گفت و گو را بخوانید:
تعیین و ثبت مهریه در عقدنامه ها حالا به چه صورت است؟
ما یک مهریه عندالمطالبه و یک مهریه عندالاستطاعه داریم و الان بطور معمول بیشتر مهریه را با واژه «عندالمطالبه» قید می کنند و به مفهوم این است که با جاری شدن صیغه عقد ازدواج زن می تواند آنرا از مرد مطالبه کند و مرد هم باید مهریه را پرداخت کند.
فرق مهریه عندالاستطاعه با عندالمطالبه چیست؟
پرداخت مهریه عندالاستطاعه به شرط توانایی مرد است؛ یعنی خانم اول باید ثابت کند که همسرش امکان و توان پرداخت مهریه را دارد و اگر توانایی داشت باید آن مهریه را پرداخت کند. در مهریه عندالاستطاعه، حق حبس معنا و مفهومی ندارد و خانم دیگر نمی تواند بگوید من تمکین نمی کنم و همین طور خانم نمی تواند مرد را برای مهریه ممنوع الخروج کند.
از سال ۱۳۹۱ تابحال یک دفعه برای مهریه سقف ۱۱۰ سکه تعیین کردند؛ یک دفعه پیشنهاد کردند مهریه ۱۴ سکه باشد؛ یک دفعه آمدند و گفتند رسیدگی به مهریه در صلاحیت اجرای ثبت باشد که دادگاه ها نمی پذیرفتند و الان باردیگر حرف دیگری می زنند.
اگر ثبت مهریه بصورت عندالاستطاعه به قانون تبدیل گردد، تمایل به ازدواج با این شرایط کمتر نمی شود؟
بله همین طور است؛ در تایید این مسئله باید بگویم که طرح چنین مطالبی بجای این که بتواند در افزایش آمار ازدواج موثر واقع شوند، به کاهش گرایش افراد در تصمیم به ازدواج منجر خواهد شد و در حقیقت این قبیل اقدامات مسکن وار و موقت هستند و از خصوصیات قانون این است که جامع، مانع و آینده نگر باشد اما چنین طرح هایی جامعیت لازم را ندارند که بخواهند به قانون تبدیل شوند.
قانون در مورد مهریه چه می گوید؟
مطابق مواد ۶ و ۷ قانون مدنی ایران و اصول ۱۲ و ۱۳ قانون اساسی و ماده واحده اجازه رعایت احوال شخصی ایرانیان، مهریه در زمره احوال شخصی شمرده می شود و از وضعیت و اهلیت ایجاد می شود. سوال اینجاست آیا دولت و به معنای عام آن (قوه مقننه، مجریه و قضائیه) که در قانون تحت عنوان حاکمیت از آنها یاد می شود، می توانند بوسیله تصویب قانون در مجلس در مورد مقدار مهریه خانم ها و طرق پرداخت آن تصمیمی بگیرند؟ پاسخ این است مجلس نمی تواند به بهانه انتظام امور راجع به مهریه که در زمره احوال شخصی است دخالتی داشته باشد و اراده افراد را محدود کند چون با نص صریح قانون یعنی اصل ۴۰ قانون اساسی در تعارض است؛ این قانون می گوید هیچکس نمی تواند اعمال حق خودش را وسیله اضرار به خودش قرار بدهد. مطابق ماده ۱۱۹ قانون مدنی، طرفین عقد می توانند هر شرطی که مخالف با عقد نباشد در ضمن عقد یعنی شروط ضمن عقد قید کنند و کسی نمی تواند افراد را به تعیین مهریه ای مشخص مکلف کند. عندالاستطاعه شدن مهریه هم از نظر شرع مقدس و هم از نظر قانون مدنی ما امکان ندارد و ایراد دارد.
معایب عندالاستطاعه شدن مهریه چیست؟
این که تلاش نماییم زندان ها از زندانیان محکوم به پرداخت مهریه خالی شود کار خوبی است اما تالی فاسد طرح هایی چون تغییر مهریه از عندالمطالبه به عندالاستطاعه این است که کشور را با یک بحران پیرسالی و پیشگیری از ازدواج، سخت کردن و پیشگیری از ازدواج روبرو می نماییم.
می خواهند کاری کنند که بطورمثال اگر کسی خواست مهریه بدهد، عندالاستطاعه پرداخت کند و بطورمثال یک مورد دادخواست مهریه را از محاکم حذف نمایند اما ۱۰ مورد دیگر به محاکم اضافه می شود؛ چون در صورت تصمیم زنان به دریافت مهریه باید با مراجعه به محاکم اثبات کنند که همسرشان متمکن است و استطاعت دارد و خب باید دادخواست بدهند؛ پس از آن باید به دادگاه خانواده بروند و دلیل و مدرک خودرا به دادگاه ارایه بدهند تا بعد از آن دادگاه استطاعت مالی مرد را ثابت یا رد کند و پس از رای دادگاه، مرد دادخواست اعسار (ناتوانی) بدهد و بعد از آن دادخواست تقسیط مهریه بدهد و در نهایت پرونده های بیشتری درباره ی مهریه ایجاد می شود چون دشواری اثبات توانایی مالی مرد را زیاد می کند. از دیگر معایب عندالاستطاعه شدن مهریه این است که روند مطالبه مهریه را طولانی می کند و هیچ تضمینی برای دریافت کننده مهریه وجود ندارد.
عوارض عندالاستطاعه شدن بیش از فواید آنست و کمکی هم به کاهش پرونده های مربوط به مهریه در محاکم قضایی نخواهد کرد.
آیا عندالاستطاعه شدن مهریه مزایایی هم به همراه دارد؟
بله؛ شاید مهریه عندالاستطاعه موجب پشتیبانی از مردها شود که پس از تقاضای مهریه توسط خانم و صدور رای دادگاه، برود و حسابهای خودرا ببندد؛ یا این که تناسبی با شرایط مالی زوج داشته باشد؛ چون با عندالاستطاعه بودن مهریه مردها می توانند پرداخت مهریه را با عنایت به شرایط مالی خود تعیین و پرداخت کند.
در مجموع شاید این عندالاستطاعه شدن مهریه موجب کاهش تنش های مالی زوج شود؛ چون مرد با خیال راحت و در حالیکه ماشین، خانه و... به نامش است، پس از صدور رای و این که خانم بتواند استطاعت و توانایی مرد را ثابت کند، مهریه را آنطور که می خواهد پرداخت می کند. عوارض عندالاستطاعه شدن بیش از فواید آنست و کمکی هم به کاهش پرونده های مربوط به مهریه در محاکم قضایی نخواهد کرد و تعیین تکلیف این چنینی در مورد مهریه با اصل آزادی قراردادی ای که در ماده ۱۰ قانون مدنی ما ذکر شده است و با اصل شرعی که قانونگذار برای نوع و مقدار مهریه محدودیتی مشخص نکرده است، منافات دارد.
پیشنهاد و راه حل شما برای مهریه و مشکلات در رابطه با آن چیست؟
از سال ۱۳۹۱ تابحال یک دفعه برای مهریه سقف ۱۱۰ سکه تعیین کردند؛ یک دفعه پیشنهاد کردند مهریه ۱۴ سکه باشد؛ یک دفعه آمدند و گفتند رسیدگی به مهریه در صلاحیت اجرای ثبت باشد که دادگاه ها نمی پذیرفتند و الان باردیگر حرف دیگری می زنند.
من بعنوان یک حقوقدان معتقدم بیاییم و یک راه حل اصولی برای مهریه لحاظ نماییم که اولا مهریه را متناسب با توانایی و توافق مرد تعیین نماییم و دوم این که به تاسی از سنت حسنه حضرت علی (ع) و شرع مقدس اسلام مهریه نقدا پرداخت گردد و سوم این که مانند بسیاری از کشورهای اروپائی بیاییم و مهریه ای برای خانم درنظر نگیریم ولی بجای آن بگوییم پس از ازدواج، کلیه اموال و دارایی هایی که زوجین پس از ازدواج حاصل می کنند پس از طلاق، بصورت نصف برای زن و مرد باشد و این بهترین کار امکان دارد. یا خانواده ها بجای مهریه های سنگین که ضمانت اجرائی بسیار مشکلی دارند، مهریه پایه را بطورمثال ۱۰ سکه درنظر گرفته و اگر ازدواج به طلاق منتهی شد، بطورمثال بگوییم به ازای هر سال زندگی ۲ سکه مهریه به زن تعلق بگیرد.
اگر آقایان مسئول واقعاً به دنبال حل مشکل مهریه هستند، بیایند و مهریه را مثل بسیاری از چیزهای دیگر مثل خانه، ماشین و... بیمه کنند تا اگر مشکلی پیش آمد بیمه مهریه را پرداخت کند. اصلا چه ضرورتی دارد که مهریه سکه باشد؛ چرا بطورمثال نمی گویند بجای مهریه ۳ دنگ خانه، ماشین یا مغازه زوج بعنوان مهریه زن تعیین شود و خب این هم خصوصاً با تورم اقتصادی جامعه امروز نکته خیلی مهمی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب