پدر و مادر بابک خرم دین واقعا دیوانه بودند؟

پدر و مادر بابک خرم دین واقعا دیوانه بودند؟ به گزارش علم عدل بیشتر از ۷۰ روز از قتل فجیع بابک خرمدین توسط پدر و مادرش می گذرد؛ تراژدی تلخی که خبرش ۲۶ اردیبهشت با کشف قطعاتی از پیکر این کارگردان در شهرک اکباتان منتشر گردید و افکار عمومی را تکان داد.



انتقام، توهم، کسب منفعت، ترحم، حسادت، دفاع از خود و... انگیزه های اغلب قتل های خانوادگی است. علل قتل خانوادگی می تواند خیلی بیشتر از صرفاً «بیماری روانی» قاتل باشد اما با این وجود اغلب اوقات وقتی صحبت از قتل خانوادگی به میان می آید یکی از نخستین توضیحات و ترجیحات برای تفسیر مسئله این است که بگویند «قاتل بیمار روانی است».

احتمال بیماری روانی بویژه درباره پدر و مادر بابک خرم دین بارها مطرح گردیده است. هر چند انتظار نمی رود آدم هایی که توانسته باشند اقلا سه نفر را به قتل برسانند و تکه تکه کنند و بعد تکه ها را مخفی کنند از درجه قابل قبولی از سلامتی روان برخوردار باشند اما معیار سلامت روان برای دارا بودن مسئولیت جزایی در قانون با معیارهای عمومی سلامت روان تفاوت هایی دارد.

ماده ۱۴۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ می گوید: «هر گاه مرتکب در زمان ارتکاب جرم مبتلا به اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد مجنون به حساب می آید و مسئولیت کیفری ندارد.» به زبان ساده همین که فرد به قبح عمل خود واقف است و مثلاً می داند که قتل یک عمل مجرمانه و دارای مجازات است، یعنی سلامت روانی برای بار کردن مسئولیت کیفری بر او وجود دارد اما مفهوم سلامت روانی از نظر سازمان جهانی بهداشت (WHO) چیزی فراتر از نبود اختلال­ های روانی و شامل خوب بودن ذهنی، ادراک خودکارآمدی، استقلال و خودمختاری، کفایت و شایستگی، وابستگی میان نسلی و خودشکوفایی توانمندی­ های بالقوه فکری و هیجانی است. اختلال رفتاری - روانی عبارت است از حالات قابل­ توجه بالینی که با تغییر در تفکر، خلق، هیجان یا رفتار مشخص و با ناراحتی و تشویش شخصی یا اختلال کارکرد زندگی همراه باشد. این تغییرات در گستره هنجار جامعه قرار نمی­ گیرند و به­ صورت واضح غیرعادی و بیمارگونه و مداوم یا عودکننده اند.

دکتر کیانا کولایی متخصص پزشکی قانونی در اینباره به ایسنا می گوید: «از نظر حقوقی همین که فردی بداند کاری که انجام می دهد قتل است، یعنی نسبت به آن کار آگاهی داشته است و نمی تواند با ادعای جنون از زیر بار مسئولیت عملی که انجام داده فرار کند». ازاین رو اقلا اکبر خرم دین که متهم به مباشرت در قتل داماد، دختر و پسرش بین سالهای ۹۰ تا ۱۴۰۰ است، نمی تواند ادعا کند که به علت بیماری روانی مرتکب این قتل ها شده است.

با این حال هنوز نحوه قتل عجیب است. کولایی می گوید: «مثله کردن مقتول توسط قاتل یا قاتلان رواج چندانی ندارد. هر چند آماری وجود ندارد که چند درصد قتل ها ختم به مثله سازی می شود اما به هر حال من می توانم بگویم که در دوران حرفه ای خودم اجساد مثله شده زیادی ندیده ام».

او البته می گوید که تکه تکه کردن جسد چندان کار دشواری هم نیست: «مثله کردن جسد آنطور که انتظار دارید نیاز به یک اره برقی یک متری یا ساتور و چیزهایی مانند آن ندارد. اگر کسی با آناتومی بدن آشنایی داشته باشد می تواند با یک چاقوی پنج سانتی متری هم یک جسد را مثله کند و هدف آن هم این است که پیدا نشود». با نگاهی به همین پرونده قتل در خانواده خرم دین به نظر می آید چنین ترفندی چندان هم بی نتیجه نیست وقتی بدانیم که از سه قتلی که آقای خرم دین و بانو مرتکب آن شده اند، دو قتل تا قبل از دستگیری و اعتراف آنها فاش نشده بود و دو جسد دیگر هم قبل از این که از محل قتل بیرون برده شوند مثله شده بودند.

در ماجرای خانواده خرم دین، یکی دیگر از سوالات این بود که چرا ناپدیدشدن دختر و داماد اکبر و همسرش سبب کشف قتل یا مشکوک شدن به آن نشده بود. یک کارآگاه بازنشسته پلیس جنایی تهران که مایل نیست نامش فاش شود، در اینباره به ایسنا می گوید: «مردم باید اطمینان داشته باشند که مواجهه پلیس با قتل مثل مواجهه با سایر جرایم نیست. بهترین و خبره ترین افسران پلیس در اداره مبارزه با جرایم جنایی کار می کنند و آمار کشف جرم آنان هم بسیار بالاست».

با این وجود آیا همین یک نمونه خانواده خرم دین بعنوان مشتی از خروار نشان دهنده عملکرد پلیس در پیگیری پرونده های گمشدگان نیست؟ این کارآگاه بازنشسته آگاهی می گوید: «نه، نیست» و «بالای ۹۰ درصد جرایم جنایی در کشور کشف می شوند. در کشف قتل های سریالی هم پلیس پیشرفت قابل توجهی داشته است و مثلاً اگر یک پرونده را به خاطر بیاورید که در آن پلیس پس از قتل ده یا دوازده نفر توانست قاتل را شناسایی کند، هم اکنون معمولاً پس از دو یا سه قتل الگوها شناسایی و قاتل پیدا می شود. این نشان داده است که ما در برخورد با جرایم جنایی پیشرفت خوبی داشته ایم». اما این پیشرفت همچنان محدود به مواردی است که جسدها پیدا می شوند یا گزارش هایی حساسیت برانگیز وجود دارد؛ در صورتیکه مثلاً در پرونده خانواده خرم دین، گزارش گم شدن داماد که اتفاقا پسر خواهر قاتل هم بوده جدی گرفته نشده و گم شدن فرزند دختر هم گزارش نشده است. اگر جسد بابک خرم دین هم بوسیله ی یک غریبه پیدا نمی شد، احیانا گم شدن او هم گزارش نمی شد!

البته در قتل های خانوادگی نگرانی های دیگری هم وجود دارد. مامور بازنشسته اداره آگاهی می گوید: «در بیست سی درصد موارد قتل، رابطه فامیلی بین قربانی و قاتل وجود دارد. به طور کلی کشتن یک نفر که کاملا با قاتل بیگانه است، چندان شایع نیست و برای انگیزه داشتن حدودی از آشنایی قاتل و مقتول لازم است اما یکی دیگر از علل سختی کار در پیداکردن قاتل این است که به هر حال خانواده را نمی توان به سرعت متهم کرد. وقتی خانواده عزادار است، ما معمولاً به ماموران سفارش می نماییم که در متهم کردن خانواده با احتیاط برخورد کنند. خودمان احتیاط داریم که اعضای خانواده را زود به عنوان متهم در نظر نگیریم.»

به نظر می رسد قطعه مهمی از پازل مسئله جرایم جنایی در کشور در سپهر عمومی جامعه گم شده است. روانشناسان، جامعه شناسان، جرم شناسان، کارشناسان دینی و مذهبی و بسیاری دیگر به دنبال هر حادثه جنایی که وجدان جمعی را به صورت جدی تحت تأثیر قرار می دهد در مورد «فروپاشی» و «بحران» حرف می زنند اما چرا هیچ برآوردی از وضعیت حقیقی جامعه در اختیار مردم و کارشناسان قرار نمی گیرد؟ این همه نگرانی در مورد انتشار اعداد و آمار، ناشی از زیر سوال رفتن نیروی انتظامی است یا بی توجهی به ضرورت آگاهی مردم از شرایط جامعه اطرافشان؟





منبع:

1400/05/10
15:51:59
5.0 / 5
719
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۶ بعلاوه ۱
حقوق و وكالت، مشاوره حقوقی آنلاین و خدمات وكالتی
alameadl.ir - حقوق مادی و معنوی سایت علم عدل محفوظ است

علم عدل - وکالت و حقوق علم عدل

حقوق و وکالت