پورمحمدی در راس جامعه روحانیت چه خواهد كرد؟
علم عدل پورمحمدی در راس جامعه روحانیت چه خواهد كرد؟
رضوانه رضایی پور: تحولات جریان راست سنتی از زمان تاسیس تا به امروز در چند مقطع مختلف شكل گرفت. از جدایی جمعی از «روحانیونی» كه حمایت امام را پشت خود داشتند و راهشان را برای رسیدن به پارلمان سوم از جامعه روحانیت مبارز جدا كرده و «كارگزارانی» كه ترجیح را بر جدایی از این طیف سیاسی در زمان انتخابات مجلس پنجم دیدند گرفته تا این روزها كه تغییری شگرف در صندلی دبیركلی آن تولید شده، همه و همه اتفاقاتی است كه با گذشت چند دهه از تشكیل جامعه روحانیت بعنوان ركن اصلی جریان راست سنتی رخ داده است.
تشكلی كه در سال 56 و همزمان با اوج گیری مبارزات انقلابی، از جانب جمعی از روحانیون حاضر در تهران با حضور افرادی چون آیت الله شهید مطهری، مرحوم آیت الله مهدوی كنی، آیت الله شهید مفتح، آیت الله شهید بهشتی، آیت الله شهید باهنر، مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی و... شكل گرفت و اساسنامه اش تنظیم شد تا با انسجام بیشتری به فعالیت خود ادامه دهد، این روزها با استعفای دبیركلش كه برخی اعضا نامش را تغییر اساسنامه گذاشته اند، مسیر جدیدی را شروع كرده است. مجمع روحانیون؛ نتیجه اولین سنگ بنای اختلاف
در زمستان سال ۶۶ و در آستانه انتخابات دور سوم مجلس شورای اسلامی، مجمع روحانیون مبارز معروف به چپ سنتی اعلام موجودیت و فعالیت خویش را شروع كرد. این اتفاق زمانی رخ داد كه با نزدیك شدن به زمان انتخابات این دوره، بحث تهیه فهرست انتخاباتی هم جدی شده بود. مباحثی كه البته ریشه در اختلافاتی داشت كه در اواخر عمر مجلس دوم در بین اعضای جامعه روحانیت مبارز تولید و بحث های اقتصادی و سیاسی با محوریت دولت میرحسین موسوی محور اصلی این اختلافات بود. قضایای 99 نفر و كوشش برای تصویب برخی لوایح اقتصادی سبب شد برخی اعضا بخواهند برای گریز از آن چاره ای بیندیشند. فهرست انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز تهران در آستانه انتخابات مجلس سوم، به مذاق برخی اعضا خوش نیامد. جناح اقلیت جامعه روحانیت كه بعدها عنوان «مجمع روحانیون مبارز» به خود گرفت اصرار داشتند كه هادی غفاری، فخرالدین حجازی و سیدمحمود دعایی در فهرست انتخاباتی حضور داشته باشند ولی اكثریت اعضا با این تصمیم مخالف بودند و آنان را حائز خصوصیت های كافی برای تصدی پست نمایندگی نمی دانستند.
البته این اختلاف، آتش زیر خاكستر اختلافات پیشین را شعله ورتر كرد؛ اختلافاتی كه به دیدگاه های جناح چپ و راست انقلابیون، بخصوص در اقتصاد بازمی گشت. كما اینكه آیت الله مهدوی كنی هم در كتاب خاطرات خود جنس این اختلافات را از جنس همان نگاه چپی و راستی به سیاست داخلی و خارجی و اقتصاد دانسته است. با این اختلافات سیدمحمد خاتمی و موسوی خوئینی ها از اعضای برجسته این تشكل، در دیدار با مهدی كروبی پیشنهاد انشعاب از جامعه روحانیت را مطرح نمودند. سیدعلی اكبر محتشمی پور (از اعضای برجسته مجمع روحانیون) نقل كرده است: «با توجه به جمع بندی های به عمل آمده در مورد عملكرد جامعه روحانیت مبارز پیشنهاد انشعاب و تأسیس یك تشكیلات روحانی مستقل از جامعه روحانیت مبارز عنوان شد از این رو تصمیم بر این شد كه آقای كروبی و موسوی خوئینی ها در مورد تشكیل این تشكیلات جدید با امام صحبت كنند و نظر موافق ایشان راجلب نمایند. با عنایت به آنكه در آن زمان آقای كروبی در بیمارستان بستری بود آقای خوئینی ها به تنهایی در اسفند ماه سال 1366 با امام ملاقات كرد و برخلاف آنچه برخی تصور می كردند امام با تولید انشعاب در جامعه روحانیت موافقت كردند.» با تایید حضرت امام این انشعاب رسماً صورت گرفت و از این زمان به بعد «مجمع روحانیون مبارز تهران» فعالیت خویش را شروع كرد. كارگزاران دومین حلقه جداشده از راست های سنتی
اما این تنها اتفاق حول محور جناح راست سنتی نبود چون كه آنها طعم انشعاب را یكبار دیگر و به فاصله كمتر از 8 سال چشیدند. اینبار هم در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی بود كه اختلافات این تشكل سر باز كرد و در زمستان سال ۷۴ حزب كارگزاران سازندگی (معروف به راست مدرن) تشكیل شد.
داستان از آنجا شروع شد كه بعضی از وزرای دولت دوم هاشمی رفسنجانی به دیدار رئیس جمهور وقت و معاون اول او رفتند تا نظر آنان را برای حضور در انتخابات مجلس آن هم با سازوكار و لیستی جدا از جامعه روحانیت مبارز جلب كنند.
آیت الله هاشمی رییس و حسن حبیبی معاون اول دولت سازندگی به این مدیران پیشنهاد دادند كه به جای جدایی، با لیست جامعه روحانیت متحد شوند و ۵ نفر از آنان بعنوان نامزد مشترك در فهرست جامعه روحانیت قرار بگیرند. اما جامعه روحانیت با این پیشنهاد مخالفت كرد. علی اكبر ناطق نوری همچون مخالفین اصلی این پیشنهاد بود و اعلام نمود كه بهتر است كارگزاران سازندگی با لیست جداگانه ای وارد رقابت های انتخاباتی شوند.
هاشمی رفسنجانی نه در كسوت رئیس جمهور كه بعنوان عضو جامعه روحانیت، باآنكه كوشش كرد كه هم مدیرانش در انتخابات شركت نمایند و انشعابی در جامعه روحانیت شكل نگیرد اما موفق نشد و كارگزاران سازندگی در بیانیه ای موجودیت سیاسی خویش را اعلام نمود و توانست اقلیت قدرتمندی را در مقابل جامعه روحانیت مبارز تهران در مجلس پنجم تشكیل دهد. حتی فائزه هاشمی دختر رئیس جمهور وقت با اختلاف كمی نسبت به ناطق نوری چهره شناخته شده جریان راست بعنوان نفر دوم از تهران وارد مجلس شد. جدایی موحدی؛ تغییر اساسنامه یا اختلافات درون جامعه؟
با گذشت 24 سال حال آیت الله موحدی كرمانی دبیركل جامعه روحانیت مبارز، كاری كرد تا باز هم خطر انشعاب از بیخ گوش راست های سنتی بگذرد. او كه چهار سال پیش و بعد از فوت آیت الله مهدوی كنی با رای اكثریت اعضای شورای مركزی و بدون مخالف، بعنوان دبیركل جدید جامعه روحانیت مبارز تهران انتخاب شده بود، چندی قبل از سمت خود استعفا داد تا جدایی زودتر از موعد او از صندلی دبیركلی شائبه اختلافات درونی این تشكل را بر سر زبان ها بیندازد. هرچند عده ای از اعضا این تغییرات را در رابطه با اساسنامه جدیدی دانستند كه بعد از گذشت ده سال از تصویب آن دوباره باید تغییر می كرد، اما برخی تحلیل گران انتخاب مصطفی پورمحمدی بجای موحدی كرمانی را نشانه اختلافی جدید در این تشكل دانستند.
هرچه باشد موحدی كرمانی جانشین آیت الله مهدوی كنی شده بود؛ مردی كه قدرت وحدت بخشی بالایی داشت و توانسته بود این تشكل را همچنان اثرگذار در دوره های مختلف انتخابات در كشور نگه دارد. او از ریش سفیدان این جریان و هم تراز به آیت الله یزدی دبیركل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود اما پورمحمدی كه از عضویتش در جامعه روحانیت كمتر از 10 سال می گذرد، از جوانترین اعضای این تشكل است و در حالی بر كرسی دبیركلی تكیه زده كه سیدرضا تقوی گزینه محتمل تری برای حضور در این جایگاه بود. پورمحمدی نماد اعتدال خواهد بود یا انشقاق؟
جامعه روحانیت مبارز مدتهاست در مسیری گام گذاشته كه مسافرانش یك به یك از آن جدا می گردد. از شهیدان بزرگی چون مطهری، مفتح، بهشتی و باهنر، گرفته تا آیات مهدوی كنی، هاشمی رفسنجانی و طباطبایی كه فوتشان خلا بزرگی را در این تشكل بر جای گذاشتند تا حجج اسلام حسن روحانی و علی اكبر ناطق نوری كه چندسالی است حاضر به شركت در جلسات این گروه نمی شوند. این تحولات تدریجی، وضعیت این تشكل را به جایی رسانده كه كوچكترین تغییراتی در آن باآنكه به بحث اساسنامه مربوط باشد شبهه ازهم گسیختگی این جریان را بوجود می آورد. مادامیكه مرحوم آیت الله مهدوی كنی سكانداری این تشكل را بر عهده داشت، دوشادوش مرحوم حبیب الله عسگراولادی دبیركل موتلفه اسلامی بعنوان ریش سفیدان جریان راست سنتی می كوشید تا دود سفید از تصمیمات انتخاباتی جریان اصولگرا برخواسته و حول محور اعتدال تصمیم گیری شود. این درحالی بود كه از یكسو تندروی ها و تولد جرایاناتی چون جمعیت رهپویان و جبهه پایداری، این تلاش ها را كمرنگ می كرد و از جانب دیگر جامعه وعاظ به ریاست مرحوم شجونی در دل جامعه روحانیت دچار انشعابی به سمت جریان انحرافی در دولت محمود احمدی نژاد با محوریت امیری فر و شریف زاده شد. آیت الله موحدی كرمانی بعنوان جانشین آیت الله مهدوی كنی، نزدیكترین تفكر را به او داشت. اما او هم همچون آن مرحوم در اواخر عمرش نتوانست محوریت جامعه روحانیت را در بین اصولگرایان حفظ كند و در چندین انتخابات گذشته به جای یك لیست این جریان با چند لیست موازی وارد انتخابات شد و عموما ناكام ماند. با به محاق رفتن جریان انحرافی هم ماجرای آن انشعاب، به نتیجه ای نرسید. وقتی شایع شد كه سیدرضا تقوی محتمل ترین گزینه برای جانشینی موحدی كرمانی است، احتمال نزدیك شدن جامعه روحانیت به جناح تندرو اصولگرایان جدی شد. اما با انتخاب پورمحمدی این احتمال رنگ باخت و ابقای محوریت اعتدال در جامعه روحانیت پررنگتر شد. اما باید منتظر ماند و دید كه مصطفی پورمحمدی كه در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی مسئولیت وزارت دادگستری را برعهده داشت، می تواند این تشكل را از حالت ایستایی كه چندین سال است به آن دچار شده، خلاص سازد و بار دیگر آن را در رفیع ترین جایگاه تصمیم گیری جریان اصولگرا قرار دهد یا نه؟ از جانب دیگر اقلیت تندرو در دل جامعه روحانیت، راهشان را بار دیگر سوا می كنند یا پورمحمدی می تواند همه را زیر چتر این عنوان حفظ كند؟
27215
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب