گزارش علم عدل به نقل از مهر؛

بایسته های تحول قضائی در گام دوم انقلاب، تغییر، بخشنامه ای نیست

بایسته های تحول قضائی در گام دوم انقلاب، تغییر، بخشنامه ای نیست علم عدل: قوه قضائیه این روزها شاهد تدوین سند تحول قضایی است اما رهبری با عنایت به اینكه هر ساله تاكیدات ویژه ای را به قوه قضائیه اعلام می كنند، سالها پیش بر ایجاد برنامه جامع و كامل تاكید كرده اند.


به گزارش علم عدل به نقل از مهر، قوه قضائیه یكی از قوای سه گانه در ایران است كه به صورت مستقل پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسئول تحقق بخشیدن به عدالت است. رسیدگی و صدور حكم در مورد تظلمات، تعدیات، شكایات، حل و فصل دعاوی و رفع خصومات و ستاندن تصمیم و اقدام لازم در آن قسمت از امور حسبیه كه قانون معین می كند. احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی های مشروع، نظارت بر حسن اجرای قوانین، كشف جرم و تعقیب و مجازات، تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام، اقدام مناسب برای جلوگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین تنها قسمتی از مهم ترین وظایف این قوه به حساب می آید.دستگاه قضا كه این روزها خبرساز شده است، در حال تجربه كردن دوره جدیدی است چونكه این نخستین بار است كه یكی از درون قوه قضائیه، سكان آنرا بر عهده می گیرد. بااینكه قوه قضائیه این روزها شاهد تدوین سند تحول قضائی است اما رهبری با عنایت به اینكه هر ساله تأكیدات ویژه ای را به قوه قضائیه اعلام می كنند، سال ها پیش بر ایجاد برنامه جامع و كامل تاكید نمودند.ارتقای قوه قضائیه، آرزوی رهبر معظم انقلابایشان در تیر ماه سال ۹۱ آیت الله خامنه ای در دیدار با مسئولان عالی قضائی «ارتقا قوه ی قضائیه» را یكی از آرزوهای خود عنوان كردند و افزودند: باید قوه ی قضائیه را بطور دائم ارتقا ببخشیم. ایشان همین طور بر: عدالتِ قضائی (با عدالت قضائی، مفاسد برچیده خواهد شد، افراد ناصالح از دست اندازی به مراكز حیاتی جامعه دستشان كوتاه خواهد شد) و تهیه یك برنامه جامع و كامل تاكید نمودند.رهبری در آن سال به مسئولان قضائی اعلام كردند: گزارش عملكرد قوه قضائیه در معرض افكار عمومی هم قرار بگیرد تا مردم بدانند دستگاه قضا چه كاری را انجام داده و یا نداده اند.اشاره به وضعیت بازداشت های موقت («موقت بودن» به معنای دقیق كلمه و به آن معنایی كه روح قانون متوجه به آن است، باید رعایت شود نه بیشتر) و اینكه زندان آخرین راه باشد (در مجموعه ی قوه ی قضائیه كاری كنید كه مجازات زندان به حداقل برسد) و همین طور استقلال قوه قضائیه (قوه ی قضائیه، دستگاه ها، دادگاه ها و دستگاه های اداری قوه ی قضائیه، تحت تأثیر جوسازی تبلیغات رسانه ها قرار نگیرند) و لزوم همكاری قوا با یكدیگر از دیگر تأكیدات ایشان بود.سال ۹۲؛ تاكید بر سلامت و كارآمدی / رسیدن به قوه قضائیه اسلامیسخنان رهبری در هفته قوه قضائیه سال ۹۲ باز هم با تاكید بر اوضاع داخلی دستگاه قضا شروع شد. حضرت آیت الله خامنه ای «سلامت» و «كارآمدی» قوه قضائیه را دو هدف راهبردی و همیشگی دستگاه قضا عنوان كرده و اعلام كردند: دستگاه قضا باید به جایی برسد كه هر مظلومی بتواند خودرا به ساحل امن آن برساند و در مقابل ظلم بایستد.مراقبت دائم و پیگیری مستمر زمینه ساز تحقق اهداف قضائی است و همین طور لزوم پر شدن فاصله فعلی تا قوه قضائیه مطلوب اسلامی از دیگر تأكیدات ایشان بود.سال ۹۳؛ تعیین ۶اولویت برای دستگاه قضادر این سال رهبری شش اولویت اصلی را برای دوره جدید قوه قضائیه بیان نمودند. ساز وكار ویژه و روشن برای اجرای سیاست ها، نظارت بر عملكردها شامل عملكرد قضات و عملكرد مدیران ضرورت عدم تأخیر در اجرای احكام، كادرسازی و جانشین پروری، جلوگیری از جرم و افزایش همكاریهای سه قوه همچون محورهای مورد تاكید رهبری به مسئولان قضائی بود.سال ۹۴؛ توجه به فساد دستگاه قضا / افزایش زندانیان تأسف بار است-قانون گرایی و سلامت كامل دستگاه قضائی در كنار اقتدار دستگاه، سفارش های ابتدایی رهبر انقلاب برای تحقق استقلال دستگاه قضا در در سال ۹۴ بود. ایشان در این سال بطور ویژه بر سلامت دستگاه تاكید و اعلام نمودند هر گونه فساد در دستگاه قضائی، زمینه ساز فسادهای بزرگ تر در جامعه است.ایشان همین طور به سوژه زندانیان اشاره و تصریح كردند: جلوگیری از جرم، از مسائل حساس و مهم قوه قضائیه است، افزایش تعداد زندانیان واقعاً تأسف بار است، باید فكری برای این مسئله كردبرنامه محوری، تنقیح و اصلاح قوانین و كادرسازی از دیگر تأكیدات رهبری بود.سال ۹۵ و باز هم تاكید بر سلامت دستگاه قضائیرهبری در سال ۹۵ باز هم خطاب به مسئولان قضائی، بر سلامت دستگاه قضا تاكید و اعلام كردند: سلامت قوه ی قضائیه را در درجه ی اول اهمیت قرار دهید و آنرا یك كار اساسی بدانید.ضرورت اطلاع رسانی درباب برخورد با افراد خاطی در داخل دستگاه قضائی، جلوگیری از جرم و اصلاح قوانین ضرورت كاهش حبس، فعال تر شدن قوه ی قضائیه در پیگیری حقوقی قضایای بین المللی احیای حقوق بشر اسلامی در سطح جهان بعنوان یكی از وظایف قوه قضائیه و اینكه قوه ی قضائیه باید صددرصد انقلابی باشد و انقلابی عمل كند از دیگر تأكیدات رهبری به دستگاه قضا بود.سال ۹۶ و لزوم تحول در قوه قضائیهدر دیدار مسئولان عالی قضائی با رهبری در سال ۹۶، ایشان «نگاه تحولی و جهادی» در برنامه ریزی ها و اقدامات در قوه قضائیه را ضروری خواندند و اعلام كردند: جایگاه قانونی بالای این قوه بر دو قوه دیگر و در مسائل عمومی كشور تأثیر گذار است.ایشان همین طور تشویق قضات عادل و درستكار» را مكمل «تنبیه و برخورد با متخلفان» خواندند و خطاب به مسئولان قضائی خاطرنشان كردند: قضات عادل، شجاع، قاطع، منصف و پر كاری را كه بشدت خداترس هستند و عالمانه و بدون ملاحظه قضاوت می كنند، مشهور و به جامعه معرفی كنید.سال ۹۷ و تاكید بر برخورد قاطعانه با مفاسد اقتصادیسال گذشته رهبری در دیدار با مسئولان عالی قضائی اعلام كردند: قوه ی قضائیه باید «مظهر عدالت» و «ملجأ مورد اطمینان و پناهگاه آرامش بخش مردم» برای احقاق حقوق فردی و عمومی باشد و اعتماد افكار عمومی را با تبلیغ درست یعنی انعكاس هنرمندانه و مؤثر واقعیات و عملكرد دستگاه قضائی و باز حركت و تحول مستمر درونی به دست آورد.حضرت آیت الله خامنه ای مبارزه ی قاطع و صریح با مفاسد و مفسدان اقتصادی را از دیگر وظایف مهم قوه ی قضائیه خواندند و افزودند: باید واضح و مؤثر در این مقوله ورود كنید و فعال باشید.بیانیه گام دوم انقلاب و آغاز راهی جدیدی در قوه قضائیهایشان همین طور درانتها سال قبل و با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب، نكات جدیدی را برای قوه قضائیه ترسیم و در حكم آیت الله رئیسی، رئیس جدید قوه قضائیه اعلام كردند: آغاز دهه ی پنجم انقلاب و گذشت چهل سال از تشكیل دادگستریِ مبتنی بر فقه و حقوق اسلامی، ایجاب می كند كه با تاكید بر تجربه ها و دستاوردها و رهنمودهای انباشته در این نصاب زمانی، تحوّلی متناسب با نیازها و پیشرفت ها و تنگناها در قوه ی قضائیه صورت گیرد و دستگاه عدالت با نَفَسی تازه و انگیزه ای مضاعف و نظم و تدبیری حكمت آمیز، دوران جدیدی را كه زیبنده ی گام دوم انقلاب است، با قدرت و جدیت آغاز كند.ایشان همین طور بر مردمی بودن و انقلابی بودن و ضد فساد بودن تاكید نمودند.تحول قضائی بخشنامه ای نیستبا توجه به انتصاب آیت الله رئیسی از درون قوه قضائیه، سند تحول قضائی مدت زمان كوتاهی سپس انتصاب ایشان به ریاست جدید قوه قضائیه، تدوین شد.آیت الله رئیسی در آخرین سخنرانی خود با اشاره به لزوم تحول در قوه قضائیه اعلام نمود: همگی موظفیم با نگاه به گذشته، كاستی ها را برطرف و به سمت پیشرفت و ارتقای دستگاه قضائی حركت نماییم. امروز تحول یك لزوم است، تا زمانی كه مدیران قضائی اراده ایجاد تحول نداشته باشند، هیچ تحولی رخ نخواهد داد. البته تحول باز صرفاً با دستورالعمل و بخشنامه اتفاق نمی افتد و نیاز به اندیشه و انگیزه جدی و همین طور نمایش راهكارها و ساز و كارهای قابل اجرا دارد.وی با اشاره به برنامه های پیش روی قوه قضائیه اعلام نمود: حجم بالای ورودی و موجودی پرونده ها در بعضی حوزه ها، اطاله دادرسی، كثرت جمعیت كیفری، كاهش سرمایه اجتماعی و پاره ای مسائل مربوط به امور پشتیبانی، اداری و مالی از مشكلات قوه قضائیه است. با این وجود تكریم در قوه قضائیه هم از دیگر برنامه هایی است كه در قوه قضائیه لحاظ می شود.تاكید بر حقوق عامه بعنوان امر پیشگیرانه، رسیدگی به سوژه خصوصی سازی ها و مردمی بودن و گره گشایی از مشكلات مردم از سایر برنامه های رئیس جدید قوه قضائیه است.آن طور كه رئیسی در برنامه تحول قضائی اعلام نموده است، مبارزه با قاچاق كالا و پشتیبانی از كارآفرینی و سرمایه گذاری هم همچون برنامه های پیش رو در سند تحول قضائی است. علاوه بر این، رئیس قوه قضائیه متناسب با ظرفیت هر استان، بر كاهش اطاله دادرسی و موردی بودن پرونده های قدیمی تصریح كرد.تاكید بر سلامت دستگاه قضا، تشویق و تنبیه قضات سالم و فاسد، كاهش جمعیت كیفری و كاهش زندانی شدن و اطلاع رسانی درست در قوه قضائیه از دیگ برنامه های رئیس جدید قوه قضائیه است.آن طور كه غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه درباب برنامه های تحول قضائی می گوید: ابتنای برنامه بر بیانیه گام دوم انقلاب، اعتمادسازی در بخش های مختلف جامعه، افزایش اعتماد عمومی، كاهش حجم زیاد پرونده های قضائی و اتخاذ تدبیر مناسب برای كاهش ورودی پرونده ها و در كنار آن رسیدگی به پرونده های مسن و معوق، كاهش چشم گیر جمعیت كیفری، سلامت، عزت و كرامت قاضی و دادگاه، برخورد قاطعانه با مفاسد درون سازمانی و برون سازمانی، احیای حقوق عامه و تكریم مراجعان و بخشهای متنوع دیگری دانست كه در سخنرانی ها رئیس قوه قضائیه، اجزای مختلف برنامه سند تحول رونمایی می شود.با یك دید كلی می توان اظهار داشت كه برنامه سند تحول، خلاصه ای از تمامی تأكیدات رهبری در سالهای اخیر به مسئولان عالی قضائی است كه البته با بخشنامه و دستور العمل اجرایی نمی گردد بلكه باید زمینه ها و بسترهای اجرای آن در قوه قضائیه فراهم گردد.۱۰ فرمان مهم رئیسی به مسئولان قضائی استانیدر همین راستا پنجشنبه هفته گذشته آیت الله رئیسی رئیس قوه قضائیه در در نشست رؤسای كل دادگستری های سراسر كشور و دادستان های مراكز استان در با اشاره به اینكه همگی موظفیم با نگاه به گذشته، كاستی ها را برطرف و به سمت پیشرفت و ارتقای دستگاه قضائی حركت نماییم، تصریح كرد: امروز تحول یك لزوم است و تحقق این امر به همكاری همه عزیزان نیاز دارد. تا زمانی كه مدیران قضائی اراده ایجاد تحول نداشته باشند، هیچ تحولی رخ نخواهد داد. البته تحول باز صرفاً با دستورالعمل و بخشنامه اتفاق نمی افتد و نیاز به اندیشه و انگیزه جدی و همین طور نمایش راهكارها و ساز و كارهای قابل اجرا دارد.رئیس قوه قضائیه بر لزوم بهره مندی از ظرفیت شبكه های نخبگانی در استان ها با تشكیل نشستهای اندیشه ورزی برای دریافت دیدگاه های گوناگون تصریح كرد و افزود: نباید صرفاً به آنچه از ستاد قوه قضائیه ابلاغ می شود، اكتفا كرد بلكه باید از نگاه ها و اندیشه های فعال و پویا باز استفاده گردد.رئیسی با اشاره به برخی مشكلات دستگاه قضائی همچون حجم بالای ورودی و موجودی پرونده ها در بعضی حوزه ها، اطاله دادرسی، كثرت جمعیت كیفری، كاهش سرمایه اجتماعی و پاره ای مسائل مربوط به امور پشتیبانی، اداری و مالی، خاطرنشان كرد: یكی از مهم ترین مسائل مورد تاكید بنده كه عمیقاً باز به آن اعتقاد دارم و به هیچ عنوان برایم جنبه شعاری ندارد، سوژه «كرامت» است.رئیس قوه قضائیه با تاكید بر ضرورت رعایت كرامت قضات و كاركنان دستگاه قضائی، اضافه كرد: باید سخن قضات شنیده شود و دیدگاه هایشان مورد توجه قرار گیرد. باید بنا را بر رفع مشكلات این عزیزان گذاشت. نباید یك قاضی گرفتار مشكلی باشد و دستگاه قضائی در حالیكه می تواند این مشكل را حل كند، از حل آن خودداری ورزد. قاضی شجاع و وظیفه شناس ما باید مورد حمایت باشد.رئیسی همین طور بر لزوم رعایت كرامت اصحاب دعوا همچون مدعی و شاكی، متهم، محكوم، وكیل و افرادی كه بعنوان خانواده متهم پیگیر پرونده هستند، تاكید و اعلام نمود: برای نهادینه سازی این موضوع، از معاونت حقوقی قوه قضائیه خواسته ام كه ظرف ۱۵ روز آینده، دستور العمل «تكریم» را در چند فصل كه مربوط به همه سطوح است، تدوین كنند و ان شاءالله ابلاغ خواهد گردید.رئیس قوه قضائیه در ادامه، توجه جدی به حقوق عامه را مورد تاكید قرار داد و اظهار نمود: نباید منتظر ماند كه حقی ضایع شود و سپس به سراغ آن برویم. بر طبق گزارش دستگاه های نظارتی و اجرایی، قسمتی از علل وقوع قضایای اخیر و ویرانی های سیل، مربوط به تضییع حقوق عامه است. اگر حقوق عامه رعایت می شد و دستگاه ها وظایف خودرا به موقع انجام می دادند، شاهد این میزان خسارت نبودیم. بر این اساس، دادستان های محترم باید رویكرد صیانتی و پیشگیرانه نسبت به حقوق عامه داشته باشند و درباب دست اندازی به حقوق عامه، حساسیت جدی به خرج دهند.مقابله جدی با بیكار كردن كارگران به نام خصوصی سازیرئیسی با اشاره به فرمایش های مقام معظم رهبری درباره رونق تولید و خصوصی سازی، تصریح كرد: دادستان ها موضوعاتی نظیر برخی خصوصی سازی ها را قبل از تبدیل شدن به بحران های اجتماعی و كارگری، پیگیری كنند و به سوداگران اجازه ندهند كه با اموال عمومی بازی كنند. خصوصی سازی بالقطع مساله درستی است اما نحوه آن بسیار اهمیت دارد و باید مورد نظارت و توجه جدی قرار گیرد.رئیس قوه قضائیه در ادامه با تاكید بر ضرورت گره گشایی از مشكلات مردم، خاطرنشان كرد: مردمی بودن صرفاً به برگزاری دیدارهای مردمی نیست؛ گرچه آن هم نماد و جلوه ای از مردمی بودن است اما اصل مردمی بودن این است كه در عمل، ارتباطات مؤثر و تعامل های منطقی با سمن ها و نهادهای مردمی برقرار شود و علاوه بر این، مدیران قضائی همیشه در دسترس باشند.آیت الله رئیسی درباب وظایف دستگاه قضائی برای تحقق شعار سال باز تصریح كرد: عزم مجموعه دستگاه قضائی باید بر مبارزه با موانع تولید استوار باشد و در این حوزه انجام وظایف قانونی همچون در بحث مبارزه با قاچاق كالا و پشتیبانی از كارآفرینی و سرمایه گذاری باید در دستور كار قرار گیرد.رئیس قوه قضائیه با اشاره به اینكه به اقتضای هر استان و اقلیم، راهكارهایی در قالب یك حركت جهادی برای كاهش اطاله دادرسی باید نمایش شود، اظهار داشت: ملاك ما برای به روز بودن پرونده ها، پرونده های سال جاری است. رسیدگی به هیچ پرونده ای نباید بی خود به درازا كشیده شود. بر این اساس، ماندن پرونده سالهای گذشته در دستگاه قضائی به هیچ عنوان قابل قبول نیست. البته تاكید همیشگی ما این است كه سرعت و دقت نباید فدای یكدیگر شوند.آیت الله رئیسی با تاكید بر لزوم مبارزه با فساد در دستگاه قضائی اظهار نمود: سلامت قوه قضائیه بسیار مهم می باشد و همه قضات و كاركنان باید مدعی فساد و ناهنجاری باشند. حساسیت نباید كم شود. هر رابطه ای كه زمینه ارتباطات ناسالم را فراهم آورد، باید از بین برود و هیچگونه عدم سلامت در دستگاه قضائی پذیرفته نیست. باید نسبت به موارد تخلف برخورد لازم صورت گیرد و نوعی از اطلاع رسانی باز صورت گیرد، به نحوی كه تخلف یك فرد به نام كل مجموعه تمام نشود. ما باید هزینه های اجتماعی را به سرمایه های اجتماعی تبدیل نماییم.رئیس قوه قضائیه با تاكید بر لزوم اجرای دقیق نظام تشویق و تنبیه در قوه قضائیه، خاطرنشان كرد: واقعاً قضات شجاع باید مورد حمایت جدی باشند و با تشویق این قبیل قضات، روحیه ضد فساد و انقلابی را باید در دستگاه قضائی تقویت نماییم.آیت الله رئیسی درباره كاهش جمعیت كیفری باز تصریح كرد: باید نظارت شود كه تا حد امكان، بازداشت صورت نگیرد. درباب مهریه باز بیشتر مراجع معظم تقلید در دیداری كه داشتیم تذكر می دادند كه بر این اساس لازم است بازبینی جدی و فوری در مورد زندانیان مهریه صورت گیرد.رئیس قوه قضائیه همین طور بر لزوم اجرای بموقع احكام مدنی و كیفری صادره از محاكم با انجام یك كار جهادی و همین طور اطلاع رسانی صحیح قضائی در قالب دستورالعمل مصوب به شكلی كه مسائل در حد خود دیده شود و بعنوان مثال، یك سوژه استانی جنبه ملی نیابد، تاكید نمود.


منبع:

1398/02/07
15:30:04
5.0 / 5
4782
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۱ بعلاوه ۴
حقوق و وكالت، مشاوره حقوقی آنلاین و خدمات وكالتی
alameadl.ir - حقوق مادی و معنوی سایت علم عدل محفوظ است

علم عدل - وکالت و حقوق علم عدل

حقوق و وکالت